Операторлық өнер

«Кино – бұл көрінбейтін адамдармен сөйлесуге деген қажеттілік».

Жан-Люк Годар

Оператор – жарық пен көлеңкенің суретшісі, ол камера объективі арқылы визуалды әлемдер жасайды. Ол кадрларды кенепке сурет салғандай құрады және оларды эмоциямен, көңіл күймен және мағынамен толтырады. Оның өнері – қозғалыстағы ұсталған сәт, мұнда жарықтың иілуінен көлеңкелердің ойынына дейінгі әрбір сызық сюжеттің тереңдігін көрсетеді. Оның басшылығымен көрерменнің көзі экранда сырғанап, қарапайым сәттерден жаңа, таңғажайып қырларды ашады.

Мамандық коды: 6В02102

Оқу мерзімі: 4 жыл

Оқу түрі: күндізгі

ҰБТ пәндері: Қазақстан тарихы, оқу сауаттылығы + шығармашылық емтихандар

Профессионалды оператор – бұл жарық, композиция және камерамен жұмыс істеу туралы терең білімге ие визуалды баяндаудың шебері. Ол кино тілінің нәзіктіктерін түсініп, кадр арқылы эмоцияны, атмосфераны және стильді жеткізе алады, режиссердің ойына адал болып қалады. Ол заманауи цифрлық технологияларға шебер, әртүрлі түсірілім жағдайларына бейімделе алады, қиын жағдайларда шешім таба алады.

Білім беру бағдарламасының мазмұны:

1. Жарықтың табиғаты және жарық қою
   • Жарықтың қасиеттерін зерттеу, оның бейнені қабылдауға әсері.
   • Негізгі жарық қою әдістері: табиғи және жасанды жарық, шағылдырғыштар мен сүзгілерді қолдану.
   • Жарық арқылы атмосфера құру: сахнаның көңіл-күйі, драмалық және жұмсақ көлеңкелер.
2. Камерамен жұмыс
   • Камерамен жұмыс істеу негіздері, камералар мен объективтердің түрлері.
   • Экспозиция, фокус, тереңдік анықтамасын түсіну.
   • Камера қозғалысы, түсірілім түрлері және олардың сахнаны қабылдауға әсері.
3. Композиция және кадр жасау
   • Композиция негіздері: үштік ереже, баланс, симметрия және перспектива.
   • Кадр қабылдаудың психологиясы, композиция таңдауының мағынаға әсері.
   • Түспен жұмыс істеу және оның операторлық өнердегі рөлі.
4. Кинодағы цифрлық технологиялар
   • Цифрлық технологиялар мен бейнені өңдеу негіздері.
   • Түстерді түзету және визуалды эффектілер жасау негіздері.
   • Монтаж жасауға арналған заманауи технологиялар мен бағдарламаларға шолу.
5. Кино түсіру алаңында жұмыс
   • Түсірілім процесін ұйымдастыру және басқару негіздері.
   • Режиссер және түсіру тобының мүшелерімен өзара әрекеттесу.
   • Түсірілімнің практикалық аспектілері: жоспарлау, раскадровка, әртүрлі жағдайда жұмыс істеу.
6. Операторлық өнердің тарихы мен теориясы
   • Операторлық өнер тарихына кіріспе және оның ұлы шеберлері.
   • Операторлық стильдерді зерттеу және олардың әлемдік киноға әсері.
   • Классикалық және заманауи кинотуындыларды операторлық жұмысы тұрғысынан талдау.

Бұл бөлімдер студенттерге оператор мамандығының техникалық және шығармашылық аспектілерін меңгеруге көмектеседі, визуалды ойлауды дамытуға және әсерлі баяндау дағдыларын қалыптастыруға ықпал етеді.

«Операторлық өнер» мамандығы бойынша бакалаврлар келесі кәсіби қызмет түрлерін орындай алады:

• шығармашылық;
• ұйымдастыру-шығармашылық;
• сервис және эксплуатациялық;
• білім беру (педагогикалық).

Кәсіби қызметтің функциялары шығармашылық, ұйымдастырушылық-басқарушылық және педагогикалық салаларды қамтиды.

Кино және теледидар операторының кәсіби қызметінің типтік міндеттері:

Әр түрлі тасымалдағыштарда визуалды бейнелер жасау, рухани және мәдени деңгейге сай болуы.

Түлектің жұмысқа орналасу мүмкіндіктері:

Кино және теледидар операторы, педагог-оператор, жарық маманы, түсіру аппаратураларын жөндеу маманы, кино және теледидар саласындағы жаңа технологияларды әзірлеу маманы және т.б.

Оқу барысында сіз жеке цехта, түсірілім тобында, дыбыс жазу студияларында көмекші лауазымдарда жұмыс дағдыларын меңгересіз, актерлерді іріктеу және фотосынақтарға қатысасыз, түсірілім тобының құрамында тікелей жұмыс істейсіз, телестудиялар мен телецентрлердің түсіру павильондарында жазу процесіне қатысасыз.

• Әлем кино мектептері қауымдастығы, «Бастау» студенттік фильмдер және кино мектептерінің халықаралық фестивалі
• Ш.Айманов атындағы «Қазақфильм» АҚ
• «Қазақстан» РТРК АҚ
• «Коммерциялық телевизиялық арна» АҚ
• Қазақстан Республикасының кинофотоқұжаттар және дыбыс жазбаларының орталық мемлекеттік мұрағаты
• Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті – Елбасы қоры
• «Ораз Абишев қоры» қоғамдық қоры
• «Mark II Production»
• «Еуразия» халықаралық кинофестивалі
• ACIS Distribution
• KINO ARENDA
• Kaliot Cinema
• Renta Film
• Театр «ARTиШОК»

Халықаралық байланыстардың арқасында біздің студенттер шетелде ғылыми тағылымдамадан өтуге, серіктес университеттерде жазғы мектептерге баруға және кәсіби тағылымдамадан өтуге мүмкіндік алады. Жыл сайын әлемнің жетекші кино мектептерінің атақты шеберлері студенттерге тренингтер өткізеді.

• Оңтүстік Корея медиа және өнер университеті, Оңтүстік Корея, Седжон қаласы, Азия
  • Ш.Руставели атындағы Мемлекеттік театр және кино университеті, Грузия, Тбилиси қаласы
  • Халықаралық кино және телевидение академиясы, ҚХР, Гонконг қаласы, Азия
  • Нью-Йорк киноакадемиясы, Нью-Йорк қаласы, АҚШ
  • С.А. Герасимов атындағы Бүкілресейлік мемлекеттік кинематография университеті, Ресей, Мәскеу қаласы
  • Режиссерлер мен сценаристердің жоғары мектебі, Ресей, Санкт-Петербург қаласы
  • Красноярск мемлекеттік өнер институты, Ресей, Красноярск қаласы
  • «Media Land» музыкалық коммуникация агенттігі ЖШҚ, Мәскеу қаласы
  • Қырғызстан кинематографистер одағы қоғамдық ұйымы, Бішкек, Қырғызстан, Азия.

БӨ Ұлттық біліктілік шеңберінің 7 деңгейіне сәйкес келеді

7М02102 «Камера өнері» мамандығы бойынша білім беру бағдарламасының мақсаты камера өнері саласындағы ғылыми-педагогикалық құзыреттерді дамытуға баса назар аудара отырып, жоғары білікті мамандарды даярлау болып табылады. Бағдарлама жоғары көркем бейнелерді жасап, заманауи цифрлық технологиялармен тиімді жұмыс істей алатын, сонымен қатар кинематография теориясы мен әдіснамасын дамытуға үлес қосатын ғылыми-педагогикалық саланы меңгере алатын мамандарға бағытталған.

Мамандарды даярлауға, кино және медиа-технологиялар саласында әдістемелік ғылыми зерттеулер жүргізуге, оқытудың жаңа әдістерін әзірлеуге, озық тәжірибелерді талдау мен қолдануға, сондай-ақ оқу үдерісіне инновациялық тәсілдерді енгізуге ерекше көңіл бөлінеді.

Ғылыми дәрежесі:Өнер магистрі

Мамандық коды: 7M02102 –Ғылыми-педагогикалық

Қабылдау емтихандары:

• Шетел тілі
• Шығармашылық емтихан 2 кезең

Оқу формасы: толық уақыт

Оқыту ұзақтығы:

• Ғылыми-педагогикалық бағыт (оқу мерзімі – 2 жыл)

7М02102 «Камера өнері» мамандығы бойынша білім беру бағдарламасының мазмұны магистранттарды шығармашылық, зерттеушілік және педагогикалық аспектілерді біріктіретін кәсіби қызметке дайындауға бағытталған. Бағдарлама кинематографияның тарихы мен теориясын тереңдетіп зерттеуді, оның ішінде әлемдік кинематографияның эстетикалық, визуалды және заманауи үрдістерін талдауды көздейді. Бағдарлама кино және БАҚ саласындағы ғылыми зерттеулердің әдістемесінен бастап толыққанды ғылыми жобаларды әзірлеуге және жүзеге асыруға дейінгі өз бетінше ғылыми-зерттеу жұмыстарына дайындықты қарастырады. Магистратура студенттері кәсіби ортада зерттеу нәтижелерін көрсету және жариялау тәжірибесін жинақтайды. Оқытудың маңызды бөлігі кинематографияны оқытудың педагогикалық шеберлігін дамыту, оның ішінде ғылыми бағдарламаларды әзірлеу, оқытудың инновациялық әдістерін қолдану және интерактивті оқу материалдарын жасау болып табылады.

Білім беру бағдарламасы сонымен қатар әлеуметтік маңызы бар аудиовизуалды жобаларға бағытталған жобалық іс-шараларды құруға, сондай-ақ халықаралық және ұлттық мәдени бастамаларға қатысуға бағытталған. Бұл онкүндікте магистранттар қоғамның мәдени-эстетикалық дамуына үлес қоса отырып, аудиовизуалды өнімдерді әзірлеуді және енгізуді үйренеді. Бағдарламаның маңызды құрамдас бөлігі қазіргі әлемдегі мәдени дәстүрлердің аспектілерін дамытуға және сақталуын қамтамасыз етуге мүмкіндік беретін дәстүрлі және дамып келе жатқан кино өнерінің түрлерін цифрлық ортаға жасау және бейімдеу арқылы материалдық емес мәдени мұраны сақтау болып табылады.

7М02102 «Камера өнері» мамандығы бойынша білім беру бағдарламасының ерекшеліктері магистранттарды шығармашылық, ғылыми және педагогикалық қызметке дайындауға бағытталған оның пәнаралық және инновациялық көзқарасында жатыр. Бағдарлама келесі негізгі аспектілерге назар аударады:

Оқытудың интеграцияланған тәсілі: Бағдарлама кинематография тарихы мен эстетикасын теориялық зерттеуді жарықтандыруды, композицияны, қозғалыс камерасын және цифрлық технологияны қолдануды қоса алғанда кескін манипуляциясының кең саласымен біріктіреді. Бұл бітірушілерге киноиндустрияда және білім беру ортасында жоғары кәсіби деңгейде жұмыс істеу үшін барлық қосымша дағдыларды береді.

Ғылыми-зерттеу құзіреттілігін дамыту: Магистранттар кино саласында өз бетінше ғылыми жобалар жасап, жүзеге асыру мүмкіндігіне ие бола отырып, ғылыми зерттеулердің әдіснамасы бойынша оқытылады. Бағдарлама қазіргі тенденциялар мен тәжірибелерді талдап, талқылай алатын, өз зерттеулерін академиялық және кәсіби басылымдарда жариялай алатын маман мамандарға бағытталған.

Педагогикалық бағыт: Бағдарлама магистранттарды кино саласындағы педагогикалық қызметке дайындауды, оларды заманауи білім беру бағдарламалары бойынша оқытуды, оқытудың инновациялық әдістерін қолдануды және интерактивті ғылыми материалдарды құруды қарастырады. Бұл болашақта түлектерге өз нәтижелерімен бөлісіп қана қоймай, білім беру технологияларының дамуын қамтамасыз етуге мүмкіндік береді.

Әлеуметтік маңызы бар жобаларға тоқталу: Бағдарлама халықтың барлық санаттарын көркемдік-эстетикалық тәрбиелеуге бағытталған аудиовизуалды контентті жасауға бағытталған. Магистранттар қоғамның мәдени дамуына ықпал ететін әлеуметтік, халықаралық және ұлттық жобаларды әзірлеу және жүзеге асыру дағдыларын меңгереді.

Жадты сақтау және сақтау: Бағдарламаның маңызды элементі материалдық емес мәдени мұрамен жұмыс және мәдениетті оны берудің жаңа нысандарында дамыту болып табылады. Магистратура студенттері мәдени дәстүрлерді аудиовизуалды медиа арқылы сақтауға, дәстүрлі өнер түрлерін цифрлық дәуір талаптарына бейімдеуге бағытталған жобаларға қатысуда.

Бұл мүмкіндіктер оператордың шеберлігін игеріп қана қоймай, кино білімін, ғылымын дамытуға және мәдени мұраны сақтауға үлес қосатын мамандарды даярлауға бағытталған бағдарламаны бірегей етеді.

• Визуализация тілі
• Сандық бейнелеудің стандарттауы және эргономикасы
• Эстетика теориясы
• Орнатудың заманауи формалары
• Қазіргі теле және кино өндірісіндегі оператор
• Оператордың кеңістікпен жұмысы

Орнатылған халықаралық байланыстардың арқасында магистранттарымыз шетелде ғылыми тағылымдамадан өтуге, серіктес университеттердегі жазғы мектептерге баруға және кәсіби тағылымдамадан өтуге мүмкіндік алды.

Жыл сайын әлемнің көрнекті киномектептерінің көрнекті шеберлері студенттерге тренингтер өткізеді.

• Корея медиа және өнер университеті, Оңтүстік Корея, Седжон, Азия
• атындағы Мемлекеттік театр және кино университеті. Ш.Руставели, Грузия, Тбилиси
• Халықаралық кино және теледидар академиясы, Қытай, Гонконг, Азия
• Нью-Йорк кино академиясы, Нью-Йорк, АҚШ
• атындағы Бүкілресейлік мемлекеттік кинематография университеті. С.А. Герасимова, Ресей, Мәскеу
• Режиссерлер мен сценаристердің жоғары мектебі, Ресей, Санкт-Петербург
• Красноярск мемлекеттік өнер институты, Ресей, Красноярск
• «Медиа Лэнд» музыкалық байланыс агенттігі» ЖШС, Мәскеу
• «Қырғызстан кинематографистер одағы» қоғамдық ұйымы, Бішкек, Қырғызстан, Азия.